De driftbuien van je kind

Een meltdown

Een meltdown: een kernsmelting – een rampscenario. Ook wel bekend als de driftbuien van je kind. Te keer gaan alsof de wereld vergaat. Boos, huilen, schreeuwen, één-groot-drama. Soms zijn kinderen zó overstuur, ontzettend verdrietig of boos, terwijl je als ouder misschien denkt... 'ehh waar is dat nou weer voor nodig, beetje overdreven denk je niet?’. Dan flippen ze de pan uit vanwege een verkeerde kleur beker of een favoriete jurk die toevallig net in de was zit. Dan proberen ze stampvoetend de fundering van je huis te vernielen, maaien ze dramatisch en nogal agressief al het speelgoed van een bureautje of laten zich nog dramatischer op de grond vallen om daar het komende half uur te blijven liggen. Terwijl jij net wilde gaan stofzuigen. Maar je kind wil juist dan rustig een filmpje gaan kijken en dat kan niet met zo’n herrie op de achtergrond. Het resultaat, een rampscenario van het hoogste niveau: Code Rood.

Gevoelens mogen er zijn

Vaak kunnen we het gedrag niet goed verklaren of we vinden het misschien overdreven en dan is een eerste reactie ‘stop er maar eens mee!’, ‘doe eens normaal!’ en ‘klaar, dat gehuil is nergens voor nodig’. Je kent het wel... Maar dit zijn niet de reacties die je kind kalmeren. Deze reacties gooien vaak nog wat extra olie op het vuur. Natuurlijk doe ik het zelf ook weleens; ik vlieg ook de pan uit en ik heb ook gewoon af en toe een meltdown. Iedereen, toch?! Hoop ik dan. En dat mag. Maar het is goed om er even bij stil te staan dat dit heftige gedrag van je kind voortkomt uit bepaalde gevoelens. Verdriet en boosheid mogen er zijn. Ja toch?! We willen onze kinderen toch meegeven dat je gevoelens er mogen zijn?! En dan niet alleen op de momenten wanneer het ons als ouders uitkomt. Kinderen weten gewoon nog niet zo goed wat ze aan moeten met die emoties. Hoe ze daar mee om moeten gaan. Dat leer je met de jaren. Kijk, een kleuter van een jaar of 3 gaat nog wel eens tekeer in de supermarkt omdat hij een snoepje niet mag. Maar een kind van 9 jaar zie je niet meer zo vaak op de grond liggen huilen in de supermarkt.

Omgaan met al die verschillende emoties

Wanneer ik rustig een boek wil lezen, en de kaboutertjes komen net op dát moment mijn woonkamer stofzuigen... kan ik ook wel flink balen en denken ‘potver@@@ ik kan toch niet rustig lezen met die herrie, moet dat per se nu?!’. Hier even een kleine onderbreking, ik besef net dat ik dit geen goed voorbeeld vind. Ik zou juist dolblij zijn wanneer kaboutertjes mijn woonkamer komen stofzuigen. Maar ik denk dat jullie mijn voorbeeld wel begrijpen. Ik wil rustig een boek lezen, maar dat gaat nu even niet door. Balen, maar ik ga niet hysterisch tegen die kabouters schreeuwen. We kunnen balen of misschien wat boos zijn, maar we reageren op dat moment niet alsof de wereld vergaat. Omdat we kunnen omgaan met die gevoelens. Kinderen kunnen dat nog niet zo goed. Die weten niet hoe ze met die teleurstelling om moeten gaan, dus flippen ze de pan uit, om het zo maar even te zeggen.

Dé tip: benoem wat je ziet – benoem de gevoelens/emoties van je kind. Laat merken dat je zijn of haar emotie ‘ziet’

Het klinkt simpel en dat is het ook. Doe een stapje terug, tel tot drie en zeg (rustig) wat je ziet. ‘Ik zie dat je nu mega boos bent, ja toch?' of 'ik zie dat je nu ontzettend verdrietig bent, klopt dat?'. Dat klinkt misschien mega suf, maar geloof me... het helpt. Wanneer je zelf vol in de emotie gaat schreeuwen dat het ‘overdreven aanstellerij is’ kun je de klok erop gelijkzetten dat die meltdown nóg een graadje erger wordt.

Laat merken dat je hem of haar begrijpt

Het eenvoudig benoemen van de emoties van kinderen laat hen zien dat jij als ouder 'ziet' wat ze voelen. Dat je ze begrijpt. Terwijl ze er zelf misschien geen bal van begrijpen. 'Volgens mij ben jij nu super boos, klopt dat?'. JAAAAAAAAAAAA!!! En oké, die ‘ja’ komt er echt niet altijd op een zachte en lieve toon uit. Maar nou en?! Wij praten ook niet op een zachte en lieve toon wanneer we boos zijn, of wel dan?!

Knoop alleen een gesprekje aan wanneer hij of zij rustig is

Stel ze zijn mega boos en er valt niet met ze te praten. Dat kan. Doe dan ook geen moeite, want je woorden zullen niet tot ze doordringen. Laat ze dan eerst even afkoelen, geef ze de kans om die heftige emotie even te laten zakken. Voor de een helpt het om even buiten te gaan voetballen en de ander helpt het om even alleen in de slaapkamer te zijn. Wanneer ze wel aanspreekbaar zijn, ga je samen ergens zitten. Je neemt ze op schoot (als ze dat dan nog willen), of je laat op een andere manier zien dat je er voor ze bent. 'Ik hou echt wel van je, ook al was je zo mega boos of zo verdrietig, ook al schreeuwde je even tegen mij'. Kinderen zijn er zelf ook niet blij mee wanneer ze zo doen, het is meestal een stukje onmacht, dus probeer ze niet te straffen voor hun heftige emoties en gevoelens. Hun gedrag daarentegen, kan natuurlijk niet altijd door de beugel. Het is niet oké wanneer je een deur intrapt of wanneer je je zusje aan de haren trekt. Dat mag niet en dat gedrag heeft consequenties. Een straf bijvoorbeeld. Maar je mag wel super boos zijn, dat is een gevoel en je gevoel mag er zijn. Een gevoel straffen we niet.

Een voorbeeld

De irritante en soms o zo handige iPad. Je mag nog 10 minuten op de iPad en daarna breng ik je naar bed. De 10 minuten zijn bijna voorbij en je waarschuwt alvast dat het bijna tijd is. Oké het is tijd, zet de iPad maar uit. 'Neee! Ik wil nog op de iPad', 'Dat is niet eerlijk! Het buurmeisje van de neef van het klasgenootje van mijn beste vriendin mag altijd tot heel laat op de iPad!', 'Neeeeeeeee, waaaaaaaaa, stomme mama!'. Je kent het wel; één grote ellende... de wereld vergaat. En daar mogen ze best boos om zijn. Wat dat is gewoon shit. In plaats van als een hysterische uit de pan geflipte woeste boeman die iPad uit de handen te rukken en de heftige emotie van je kind nog extra aan te zetten, kun je ook wat anders doen.

Benoem wat je ziet

'Ik zie dat je nu super boos bent’. En dat mag. Jij zou graag nog langer op de iPad willen, ja toch? Ja, dat kan ik me helemaal voorstellen. (Wow mama blijft rustig en ze snapt mij). Maar we hebben net afgesproken dat we hem na 10 minuten uitzetten, dus dat gaan we doen. Pas op (!)... Hier krijg je vast en zeker nog een keer een bak ellende over je heen. Natuurlijk. Maar je mag best een beetje trots zijn op je volhardende kind. Het geeft niet zomaar op. Een volhouder: Tjakka! Nu even niet zo handig voor jou, maar een goede eigenschap voor later. Maar oké, back to business. Die bak ellende kiepert het dan even over je heen. Jij doet je ogen en mond dicht en laat alles maar van je afglijden. En je blijft ook volhouden, want jij bent ook een volhouder. Consequent. Je hebt al gezegd dat het kind boos mag zijn, maar die iPad gaat nu toch écht uit. Geef het eerst de kans om dat zelf te doen en blijf er dan niet als een controlefreak bovenop zitten, want als jij er ‘bovenop zit’ heeft het geen armen vrij om die verdomde iPad uit te zetten.

Niet wegdrukken

Doordat kinderen hun gevoelens uiten en benoemen voorkom je grote driftbuien en agressief gedrag. Een driftbui komt vaak doordat een kind vol (voor hen misschien onbekende) emoties ziet, niet kan dealen met deze emoties, ze misschien wel wegdrukt of doordat ze door iemand anders worden weggedrukt. Ze zullen toch een keer tot ontploffing moeten komen.

Afleiden

Kinderen kunnen soms erg blijven hangen in een bepaalde emotie. Ze blijven maar doorgaan over die ene mooie trui waar nu een gat in zit, of die pop die nog bij oma ligt. Dingen waar je misschien niet à la minute iets aan kunt doen. Benoemen wat je ziet (je bent erg verdrietig omdat je pop nog bij oma ligt, ja toch?) en zoek naar een oplossing (we halen hem morgen op). Maar ook dat is soms niet voldoende. En maar huilen en huilen. Wanneer kinderen te lang blijven hangen in een emotie, kun je ze helpen. Veel kinderen weten gewoon niet hoe ze ‘eruit moeten stappen’. Een oplossing is om ze af te leiden. Vooral humor doet het goed. Ben creatief.

Buikademhaling

Je kunt ook vragen waar ze dat gevoel 'voelen'. Zit het in je buik bijvoorbeeld? Wat voel je dan? Leg je hand er eens op. Of mijn hand. Zullen we nu proberen diep in te ademen zodat je mijn hand wegduwt. Op deze manier zakt de ademhaling naar de buikademhaling en blijven ze niet zo 'hoog' ademen. Zo word je rustig.

Benoem ook je eigen gevoelens

Het is natuurlijk niet zo dat je je kind moet lastigvallen met al je emoties, maar je kunt best wel eens benoemen dat je boos bent. Ook daar leren ze van. 'Ik ben nu even heel erg boos, dus laat mij maar even met rust!'. Oké. Dan weten ze dat ook. Mama is dus ook soms boos en wil dan even alleen zijn. Boos zijn is dus oké. Ik ben ook soms boos en dat is dus ook prima.

Ben je boos? Pluk een roos. Zet hem op je hoed. Dan ben je morgen weer zoet boos (ja, dat zou kunnen en dat mag).

Stèfanie Groeneveld - van Hout

Orthopedagoog