Door de ogen van een ander zie je meer
Als ouder sta je eigenlijk voor een haast onbegonnen taak: het opvoeden van je kind(eren). Je hoeft geen opleiding te volgen om ouder te worden. Dat wil nog niet zeggen dat het een eenvoudige taak is. Er staat veel op het spel en er kan veel misgaan, ondanks alle beste bedoelingen.
Zelf ben ik vader van drie kinderen in de leeftijd van 38, 36 en 34 jaar en ik heb 5 kleinkinderen. Ik kan wel zeggen dat onze kinderen goed terecht zijn gekomen en wij als ouders ons best hebben gedaan. We hebben steeds naar eer en geweten gehandeld maar we zijn er ons van bewust dat veel van wat wij deden meer door intuïtie werd ingegeven dan dat we met een vooropgezet plan te werk gingen. Natuurlijk hebben mijn vrouw Kitty en ik onze normen en waarden proberen over te dragen. Kinderen zijn echter eigen persoonlijkheden en gaan uiteindelijk hun eigen weg. Iedereen heeft recht op zijn eigen fouten; ouders én kinderen.
Tijdens onze opleiding aan het conservatorium kregen Kitty en ik 5 jaar les in ontwikkelingspsychologie en opvoedkunde. Veel van die theorieën gaven inzicht in patronen en gedragingen waar we als opvoeders mee te maken krijgen. In de praktijk van alledag ervoeren we dat het gemakkelijker is om de splinter in het oog van de ander te zien dan de balk in je eigen ogen. Wat je als buitenstaander eenvoudig kunt observeren, is een stuk lastiger te onderkennen als je er emotioneel bij betrokken bent,. Het beeld van een pedagoog die zijn eigen kinderen niet kan opvoeden is wellicht overtrokken, maar behelst wel degelijk een kern van waarheid.
Wij verkeerden in de gelukkig omstandigheid dat ons beider ouders veel betrokken waren bij de opvoeding van de kinderen. Kitty en ik werkten beiden en het kwam dus goed uit dat opa en de oma’s meehielpen. Ze deden dat met respect voor onze ideeën en daardoor kwamen soms, als vanzelfsprekend, discussies op gang over hoe kinderen opgevoed zouden moeten worden. Ervaringen werden gedeeld en gaandeweg het opvoedingstraject werden die uitgeprobeerd of bijgesteld.
Kinderen zijn in grote lijnen identiek aan elkaar; de ontogenese is te zien als een herhaling van de fylogenese. Dit komt erop neer dat in de ontwikkeling van ieder kind de evolutionaire ontwikkeling van de gehele mensheid terug is te zien. Toch hebben kinderen hun eigen persoonlijkheid en is het zaak om daar tijdens de opvoeding rekening mee te houden. Ga er maar aanstaan. Het is een wonder dat het zo vaak goed gaat.
Je hoeft geen opleiding te volgen om kinderen te krijgen. Dat wil nog niet zeggen dat het een eenvoudige taak is. Soms is het goed om een ander over de schouder mee te laten kijken of om advies te vragen. Niet omdat die ander het beter weet of omdat je het “fout” doet. Een buitenstaander kan objectiever naar de situatie kijken. Daarom zijn de observaties die onze orthopedagogen en psychologen doen soms eyeopeners voor de ouders. Je ziet je kind door andere ogen en kunt daar je voordeel als ouder mee doen. Door andere ogen zie je soms meer.
Paul van Gulick
Pedagogisch medewerker