Een diploma is hier niet voor nodig
Niemand hoeft een diploma te behalen om te bewijzen dat het verantwoord voor hen is om kinderen te ‘krijgen’. De meeste kinderen zijn het resultaat van liefde of verliefdheid. Ik ben dan ook in de overtuiging dat het merendeel van de ouders het beste met de kinderen voor heeft. Alleen loopt het leven soms anders dan je vooraf had gepland of gewild. Partners kunnen uit elkaar groeien en soms is het niet mogelijk om in goede verstandhouding op een redelijke manier uiteen te gaan. In zulke gevallen zijn de kinderen vaak het kind van de rekening.
Veel kinderen zijn in dergelijke situaties de dupe van verkeerde beslissingen die ouders soms met de beste bedoelingen maken. Zij komen klem te zitten tussen beide ouders en soms zijn de ouders dusdanig verwikkeld in hun strijd om het gelijk, dat zij het belang van het kind uit het oog verliezen. Die kinderen voelen loyaliteit naar beide ouders en willen eigenlijk helemaal niet kiezen voor de een of de ander. Ze worden speelbal in een spel met als inzet de wijze waarop zij het leven tegemoet zullen treden. Heen en weer geslingerd in de strijd van hun ouders (de vechtscheiding) doen zij ervaringen op in hoe je met conflicten omgaat en hoe je de ander tegemoet treedt. Het rolmodel dat ze voorgespiegeld krijgen is weinig verheffend en de tragiek is dat de vechtende ouders eigenlijk meestal beiden het beste voor hun kind willen.
In mijn werkzaamheden als vertrouwenspersoon voor kinderen in moeilijke omstandigheden kom ik regelmatig situaties tegen waarbij kinderen slachtoffer zijn van een onveilige omgeving waarin zij ongevraagd verkeren. Soms is er sprake van ondertoezichtstelling en dan komt er ook een voogd in beeld. Hier is nog veel winst te behalen. Doordat bij de kinderen die ik begeleid sprake is van regelmatige wisselingen van voogden, is het moeilijk voor de ouders en de kinderen om een band op te bouwen met de persoon die hen zou moeten begeleiden bij het nemen van beslissingen. Ik zou wensen dat we daar als maatschappij een oplossing voor vinden. Juist een stabiele situatie met spelers die elkaar kennen en vertrouwen is eigenlijk onontbeerlijk.
Ik merk dat kinderen blij met me zijn als vertrouwenspersoon. In het begin is er bij hen meestal sprake van een afwachtende houding. Met gesprekken, wandelingen of soms zelfs gewoon met het spelen van een spelletje ontstaat er een vertrouwensband. De kinderen kunnen hun emoties kwijt en dat lucht hen altijd zichtbaar op. Ook kunnen wij zaken waarmee zij worstelen verwoorden naar de ouders en/ of de voogd en kunnen wij zo opkomen voor hun belangen.
Kinderen zijn het best af met een goede relatie met hun beide ouders, hoe slecht die het onderling ook met elkaar kunnen vinden. Zolang er maar goede afspraken kunnen worden gemaakt in het belang van de kinderen. Ik vind het dan ook frustrerend en hartverscheurend als de ouders door omstandigheden niet bij machte zijn om hieraan mee te werken en er een dusdanige strijd is losgebarsten dat er eigenlijk alleen maar verliezers zijn.
Gelukkig hebben de positieve ervaringen de overhand. Ook als ik naar mijn eigen gezinssituatie kijk, kan ik alleen maar constateren dat ik geluk heb dat het bij ons zo soepel is gelopen. Ook wij hebben geen diploma behaald voordat we kinderen kregen. Mijn vrouw en ik zijn dit jaar 40 jaar getrouwd en het is ons gelukkig wel gegeven dat we altijd het belang van de kinderen voor ogen hebben gehouden. Wat er ook gebeurde, we realiseerden ons dat de kinderen er niet om gevraagd hadden om op de wereld te worden gezet. Het is onze taak en verantwoordelijkheid als ouders om een veilige omgeving voor de kinderen te creëren. Ik gun iedereen dat inzicht en hoop dat ik door mijn werk hierbij een steentje kan bijdragen. De kinderen verdienen dit.
Paul van Gulick