Het "A-Woord"
Dat wat jou interesseert, trekt automatisch je aandacht. Stel dat je tien mensen met uiteenlopende beroepen in een museum neer zou zetten, dan zien zij allemaal dezelfde expositie, maar… Degene met het timmermansoog zal gezien hebben of de schilderijen wel waterpas hangen. De schilder uit dit gezelschap zal jou weten te vertellen of er een goede kwaliteit verf voor de muren achter de schilderijen gebruikt is. De brandweerman daarentegen zal de neiging gehad hebben om de kapstok, die net ietsjes voor de nooduitgang stond, te verzetten. De kunsthandelaar springt bijna uit zijn vel van enthousiasme bij het zien van de waarde van de verschillende werken. En de orthopedagoog? De orthopedagoog zal oog hebben gehad voor de jongste bezoekers van het museum, want kinderen? Dat zijn kunstwerkjes op zich.
Waar je ook komt of wat je ook doet, je aandacht wordt geleid door je interesses. Zo kwam het dat mijn oog afgelopen vakantie, tijdens het dwalen op Videoland, viel op de serie ‘Het a-woord’. Bij die ‘a’ kun je van alles bedenken, maar deze titel, in combinatie met het beeld van een jongetje met een koptelefoon op zijn hoofd te midden van een groep mensen, wekte mijn interesse. Ik dacht: dit zou wel eens over autisme kunnen gaan. Ik klikte erop en las de volgende omschrijving:
‘Moeder Mariël, vader Teun en de rest van de familie proberen om te gaan met het feit dat zoontje Sam anders is dan anderen. Hij heeft namelijk autisme. Ze doen er alles aan om het beruchte a-woord te vermijden, maar ondanks hun goed bedoelde en soms hilarische pogingen, beseffen ze gaandeweg dat de norm niet altijd de norm hoeft te zijn.’
Alleen al dat laatste stukje zin was voor mij in principe voldoende geweest: deze serie gaan we eens even bingewatchen.
In zes afleveringen word je als kijker meegenomen in de wereld van Sam en zijn gezin. Je valt binnen op het moment dat in dit gezin wordt opgemerkt dat Sam zich anders gedraagt dan andere kinderen van zijn leeftijd. Een interessante start, zeker voor mij als orthopedagoog, omdat ik dit moment bij de gezinnen die met hun kind bij ons langskomen niet meemaak. Natuurlijk stellen we voorafgaand aan een onderzoek vragen over deze periode, maar wat maakt nu dat je als ouder echt beseft: het loopt anders dan ik verwacht had? Je ziet de worsteling van deze ouders: niet met hun kind, daar houden ze zielsveel van, maar wel de worsteling met hun verwachtingen. Hoe moeilijk het is om dit hardop uit te spreken: naar elkaar als ouders, naar familie en naar de buitenwereld.
De titel van deze serie is dan ook uitstekend gekozen: want het woord autisme is een hele mond vol. Tegelijkertijd is het ook maar één woord. Eén woord voor, naar schatting, zo’n 200.000 verschillende mensen alleen al in Nederland. Want zo stereotiep als Sam wordt weergegeven in de serie, zo stereotiep zijn ze natuurlijk niet alle 200.000, maar ik geloof wel dat ze allemaal wel iets in meerdere of mindere mate in Sam en zijn gezin herkennen. In herkennen, zit ook het woord erkennen en ik hoop dat series als deze naast herkenning dus ook voor een stukje erkenning in de samenleving kunnen zorgen. En daarnaast hoop ik in ieder geval dat na het zien van deze serie er met mij nog meer mensen even opnieuw beseffen dat kunstwerkjes mèt en zonder label evenveel waard zijn.
Michelle Verrijt MSc.
Orthopedagoog