Impulsiviteit als kenmerk van ADHD
Vorige week toen ik voorafgaand aan een onderzoek een jongetje uit de wachtkamer ging halen, sprintte hij langs me heen naar boven. Zijn moeder en ik liepen rustig achter hem aan, je kan boven ten slotte maar één kant op. Tot ik ineens bedacht dat ik de deur bij het laatste kantoor had opgezet voor wat frisse lucht. Laat de deur nu uitkomen op het platte dak waar geen reling aan bevestigd is; je kunt dus direct naar beneden vallen. Ik versnelde mijn pas naar boven, sloeg ons kantoor over en liep direct door naar het kantoor waar de deur open stond. Toen ik daar in de deuropening stond, samen met zijn moeder, zagen we het jongetje nergens. Toen we hem riepen, kwam hij tevoorschijn; hij had zich verstopt in ons kantoor. Er was dus niets aan de hand, maar toen hij ons zag staan en de open deur naar het balkon zag, stond hij voordat zijn moeder of ik konden reageren al op het dak.
Achteraf, toen ik dit voorval met een collega besprak, besefte ik dat je als volwassene niet alles kunt voorkomen. Hoe graag je jouw kind ook voor gevaren wilt behoeden, de factoren die in het kind zelf zitten kun je niet altijd voldoende beïnvloeden.
Impulsiviteit is een erg breed begrip en kan op verschillende manieren worden geuit. In de Dikke van Dale wordt ‘impulsief’ beschreven als: ‘Aan de opwellingen van het ogenblik gehoor gevend’. Als je dat naar de kindertijd vertaalt dan zie je dat bij kleuters hun spel vaak kortdurend is en ze snel over gaan van de ene bezigheid naar het andere. Dit is goed en zorgt er onder andere voor dat hun motorische vaardigheden verbeteren. Naarmate kinderen ouder worden, hoop je dat ze voor langere tijd met iets bezig kunnen zijn. Dit is meestal ook zo; hun spelgedrag verandert en vaak neemt ook de impulsiviteit af. Kinderen kunnen hun impulsen dan beter onder controle houden en denken eerst na voordat ze iets doen. Op YouTube is het filmpje van ‘The marshmallow test’ een leuk en mooi voorbeeld van impulsbeheersing bij jonge kinderen.
Die impulsiviteit die je bij kleuters ziet is dus niet direct zorgelijk. Pas wanneer de impulsiviteit toeneemt of vaker voorkomt naarmate je kind ouder wordt en wanneer het tot problemen leidt in het functioneren van je kind, dan is het zaak om tot actie over te gaan.
Impulsiviteit is één van de hoofdkenmerken bij ADHD. Kinderen met ADHD zijn vaak impulsief, onrustig, druk en kunnen zich moeilijk concentreren. ADHD uit zich bij het ene kind meer in impulsiviteit terwijl bij het andere kind juist concentratieproblemen zichtbaar zijn. Wanneer je impulsief bent, hoeft het trouwens niet direct te betekenen dat je ook ADHD hebt. Per slot van rekening doen we zelf ook allemaal wel eens iets impulsiefs. Zoals het kopen van iets wat je totaal niet nodig hebt of het eten van ‘dat ene koekje’ omdat je jezelf niet kunt bedwingen.
Marleen Stoel
