Met dyslexie naar het Voortgezet Onderwijs
De overstap naar het voortgezet onderwijs is voor de meeste kinderen én hun ouders een grote stap. Van een vertrouwde plek met elke dag dezelfde klasgenoten, juf of meester in hetzelfde lokaal, naar dagen met wisselende lokalen, lesuren, leerkrachten en soms zelfs ook andere klasgenoten. En die juffen en meesters worden niet meer juffen en meesters genoemd, maar docenten. Behalve Nederlands krijg je ook nog eens les in andere talen. Huiswerk of proefwerken blijven niet meer een week op het bord staan, maar moet je zelf opschrijven en inplannen. Een hele hoop veranderingen dus. En wat nu als je dyslexie hebt? Wij geven een aantal tips! Een goede voorbereiding op het voorgezet onderwijs start eigenlijk al in groep 7 en 8. Vraag tijdens het bezoeken van Open dagen na van welke faciliteiten kinderen met dyslexie gebruik mogen maken. Naast het bieden van meer tijd worden er vaak ook andere opties aangeboden zoals de mogelijkheid om proefwerken mondeling in plaats van schriftelijk te maken, een aanpassing te krijgen in de hoeveelheid taken of extra begeleidingsmomenten te volgen tijdens mentoruren. Wanneer er een keuze is gemaakt voor een middelbare school is een gesprek met een zorg-coördinator of decaan prettig omdat dan de afspraken alvast kunnen worden vastgelegd.
Op de meeste basisscholen wordt al gestart met lessen Engels en dit zal op het voortgezet onderwijs worden uitgebreid met bijvoorbeeld Duits. Als je dyslexie hebt komt er dus een hoop op je bordje. Lesstof blijft beter hangen wanneer je tijdens het leren meerdere zintuigen tegelijkertijd inzet:
Dus lees het woord hardop en teken er een plaatje bij. Hierbij kun je bijvoorbeeld heel goed een Mindmap gebruiken.
Woorden of begrippen die je maar niet kunt onthouden, kun je op een blad schrijven en op een of meerdere plekken in huis ophangen waar je vaak komt. Op die manier word je meerdere keren per dag even herinnerd aan de schrijfwijze, betekenis of vertaling van een woord.
Het is goed om te kijken waar je kwaliteiten liggen en hoe je die kunt inzetten. Ben je bijvoorbeeld heel muzikaal? Probeer dan eens de te leren Engelse woordjes in een liedje te verwerken. Ben je heel creatief? Maak dan bijvoorbeeld een tekening/tijdlijn met begrippen en/of jaartallen.
Ezelsbruggetjes werken goed als je bijvoorbeeld begrippen door elkaar blijft halen. Kennen jullie bijvoorbeeld het ezelsbruggetje om de Engelse tijdaanduidingen AM en PM uit elkaar te houden? AM is de afkorting voor Akelige Morgen en PM voor Prettige Middag.
Tijdens het lezen van bijvoorbeeld Engelstalige boeken of het bekijken van Engelstalige series (zonder ondertiteling of met Engelse ondertiteling) ben je op een leuke manier bezig met het verbeteren van je taalvaardigheden. En je hebt meteen een goede reden om een middag te Netflixen!
Herhalen, herhalen en nog eens herhalen. Dat is niet alleen voor kinderen met dyslexie ontzettend belangrijk. Naast de hulp inroepen van de ouders, kun je ook via websites zoals www.wrts.nl of www.quizlet.com geleerde stof laten overhoren. Belangrijk daarbij is dat je niet te veel lesstof in één keer leert, maar dat je de leerstof in kleinere stukken opsplitst. Ook het wisselen tussen leer- en maakwerk is belangrijk. Natuurlijk kun je de lesstof voor een toets zelf of door iemand anders laten inspreken op je telefoon en op de weg naar school nog eens beluisteren.
Wanneer het lezen en/of spellen nog erg veel energie of tijd kost, is het gebruik van compenserende hulpmiddelen aan te raden. Daarmee kunnen teksten bijvoorbeeld worden voorgelezen en kan het samenvatten van teksten of het maken van werkstukken gemakkelijker worden gemaakt. Op www.lexima.nl staan verschillende hulpmiddelen beschreven en kun je gratis demo’s aanvragen. Belangrijk bij het bepalen van het hulpmiddel is dat je jezelf eerst afvraagt: waarvoor ga ik het gebruiken (lezen, spellen of beide), wat gebruiken ze op school en welk programma vind je zelf fijn werken. Naast het vergemakkelijken van het leren, draagt dit ook bij aan het vergroten van de zelfredzaamheid. Het is niet fijn om altijd anderen om hulp te moeten vragen en door het gebruik van compenserende hulpmiddelen kan een leerling gemakkelijker zelf uit de voeten. Dat draagt bij het vergroten van een positief zelfbeeld. Tenslotte iets over het plannen. Dat is een vaardigheid die je moet aanleren. Ouders, ga er dus niet vanuit dat jullie kind het plannen meteen onder de knie heeft. Ga er de eerste weken samen voor zitten. Een weekplanner kan hierbij uitkomst bieden zodat alle taken van een week overzichtelijk op één blad staan. Zo is per dag duidelijk wat er gedaan moet worden. Op internet zijn diverse voorbeelden te vinden. Let er met name op dat de planning realistisch is en houd rekening met deadlines: wat het eerst af moet zijn, maak je dus ook het eerst. Het werkt motiverend als je elke dag weer (alle) taken van je lijst af kunt strepen. Binnen Spil Helpt bieden wij richting het eind van het schooljaar jaarlijks de cursus: Met dyslexie naar het voortgezet onderwijs aan. In deze cursus worden kinderen met dyslexie uit groep 8 handvatten geboden om de overstap naar het V.O. voor te bereiden. Daarnaast kan het contact met leeftijdsgenoten die in dezelfde fase zitten erg fijn zijn. Wil je meer weten? Kijk dan op onze website.
Meerte Bergmans Orthopedagoog