Selectief mutisme
In groep 3 van juf Janneke is het een drukte van belang. De kinderen maken een herfsttafel en werken in groepjes aan het project. De juf loopt rond en helpt hier en daar een handje. Bij het groepje van Miranda blijft ze even staan en vraagt ze wat de kinderen van de kastanjes gaan maken. Ze gaan een grote familie maken en op de vraag van de juf noemen ze de namen van de poppetjes die ze al hebben gemaakt. Alleen Miranda noemt geen namen en knutselt door zonder op te kijken.
Eerst leek het verlegenheid en haar juf heeft er alles aan gedaan om Miranda op haar gemak te stellen in de klas, maar het hielp niet. Ze zwijgt nog altijd in de klas terwijl Miranda thuis honderduit praat. De juf heeft de stem van Miranda nog nooit gehoord.
Miranda heeft selectief mutisme. Kinderen met selectief mutisme spreken niet in situaties waar dat wel van hen verwacht wordt en het komt ongeveer bij 7 op de 1000 kinderen voor. Doordat ze in de klas niet spreekt, is het voor haar leerkracht lastig om in te schatten hoe Miranda de school ervaart. Soms is het erg frustrerend dat Miranda geen antwoord geeft, terwijl juf Janneke een sterk vermoeden heeft dat ze het wel degelijk snapt. Daarom is het belangrijk dat juf Janneke intensief betrokken wordt bij het behandeltraject zodat zij Miranda kan ondersteunen bij het overwinnen van de angsten.
Binnen onze praktijk wordt Miranda geholpen met het zorgprogramma van het Utrechts Medisch Centrum. Dit programma is ontwikkeld door professor de Jonge en is gericht op het verminderen van de angst om te spreken, zoals Miranda. Het zorgprogramma Spreekt voor zich wordt gebruikt bij jonge kinderen met selectief mutisme. Op een speelse manier wordt geoefend bij het nemen van kleine, nieuwe stapjes. Het is een online programma dat flexibel kan worden afgestemd op het tempo van het kind. Het online portaal is een beveiligde web omgeving waarin onze behandelaar met de ouders en leerkrachten van Miranda online kan communiceren. Zo kunnen zij het behandelproces volgen en informatie lezen.
In de behandeling leert Miranda in kleine stapjes te praten met haar behandelaar. Door middel van spelletjes en verhaaltjes leert ze wat "dapper zijn" is. De behandeling vindt in eerste instantie plaats in onze praktijk maar wanneer Miranda vrij durft te praten tegen onze behandelaar wordt de behandeling verplaatst naar de school. Dat is immers de situatie waarin Miranda niet spreekt. Onze behandelaar komt nu wekelijks naar school voor de therapie. Eerst in een kamer waarin alleen Miranda en onze behandelaar zitten, later komt juf Janneke steeds dichter in de buurt van deze kamer en mag ze er na enige tijd bij komen zitten om te zien wat Miranda en haar behandelaar samen doen. Een paar weken later begint Miranda voorzichtig antwoord te geven wanneer de juf haar iets vraagt en spelen zij met z’n drieën een spelletje. Nu wordt de behandeling verplaatst naar de klas van Miranda waar juf Janneke met enkele vriendinnetjes van Miranda dezelfde spelletjes speelt die zij ook in de therapie speelt. Miranda begint spontaan tegen haar vriendinnetjes in de klas te spreken en doet steeds vaker mee aan vrije activiteiten. Juf Janneke zorgt voor voorspelbaarheid en laat Miranda zelf bepalen waar ze wel of niet aan mee wil doen.
De behandeling van selectief mutisme is een lang traject. Bij iedere nieuwe situatie kan er weer een terugval plaats vinden waardoor de behandeling weer intensiever moet worden. Bij Miranda was dit zo doordat zij na de zomervakantie naar groep 4 mocht met een nieuwe juf. Ook deze juf zet zich betrokken in bij de behandeling van Miranda en we hebben er alle vertrouwen in dat Miranda op den duur vrijuit zal durven spreken in de klas.
Hanny van der Schoot
Orthopedagoog Generalist, Kindbehartiger, Mediator, Bijzondere Curator in Jeugdzaken
